Rok 2025 rokiem Księżnej Izabeli Czartoryskiej

W roku 2025 obchodzimy 280. rocznicę urodzin księżnej Izabeli Czartoryskiej, której działalność do dzisiaj stanowi dla nas inspirację, będąc wzorem miłości do Ojczyzny oraz troski o dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze. Kiedy Rzeczypospolita zniknęła z map Europy ks. Izabela Czartoryska postanowiła walczyć o narodowy byt piękną ideą ocalenia Polski poprzez gromadzenie pamiątek narodowych. To właśnie dzięki niej powstaje w Puławach Świątynia Sybilli – pierwsze na ziemiach polskich muzeum pamiątek narodowych, do którego pielgrzymowali Polacy w czasie utraty państwowości. Otwarte dla narodu muzeum pełniło funkcje poznawcze, edukacyjne i historyczne a Puławy stały się w tym okresie namiastką utraconej Ojczyzny. W kolekcji księżnej znalazły się obiekty upamiętniające chlubną przeszłość narodu polskiego a także wysokiej klasy dzieła sztuki malarskiej i rzemiosła artystycznego. Jej nowatorskie i wyprzedzające epokę podejście do upamiętnienia Ojczyzny sprawia, że należy nazwać Ją matką polskiego muzealnictwa. Dzięki jej pasji i zaangażowaniu powstały miejsca, które do dziś kształtują świadomość narodową i wspierają rozwój kultury i nauki.

Księżna Izabela Czartoryska jest także twórczynią i propagatorką ogrodów romantycznych w stylu angielskim i autorką dzieła o sztuce ogrodowej Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów (1805). Również, jako jedna z pierwszych postanowiła edukować warstwy chłopskie tworząc wiejskie szkoły. Zwieńczeniem jej działalności edukacyjnej była książka - Pielgrzym w Dobromilu czyli nauki wiejskie. W Puławach wspólnie z małżonkiem Adamem Kazimierzem Czartoryskim roztaczała mecenat nad jednymi z najwybitniejszych uczonych i artystów ówczesnej epoki.

Rok Jej imienia pozwoli na szeroką promocję naszego miasta, jako tego, które stało się kolebką muzealnictwa i centrum myśli patriotycznej. Inicjatywy podjęte przez miejskie instytucje kultury, w tym Muzeum Czartoryskich w Puławach, oraz organizacje pozarządowe działające na terenie Puław będą doskonałą okazją do refleksji nad wartościami, które przyświecały księżnej Izabeli. Rok Księżnej Izabeli Czartoryskiej przypomni i przybliży nam dokonania księżnej, będąc okazją do uczczenia Jej w rocznicę urodzin.